Aparaty stałe są skuteczniejsze i bardziej wszechstronne niż aparaty ruchome, a leczenie nimi jest zdecydowanie krótsze. Idealnym okresem rozpoczęcia leczenia jest wiek ok. 12 lat (już po wyrżnięciu się wszystkich zębów stałych).

Aparatami stałymi można skutecznie skorygować każdą wadę zgryzu, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, niezależnie od wieku. Aparaty stałe pozwalają przesuwać i obracać zęby zgodnie z ustalonym planem leczenia.

Opracowanie planu leczenia to pierwszy, najtrudniejszy i najważniejszy etap leczenia. Lekarz zaczyna od wykonania tzw. wycisków uzębienia i dokonania na otrzymanych modelach dokładnych pomiarów. Zaleca się też wykonanie pantomogramu i zdjęcia cefalometrycznego, które pomagają ocenić stan zębów oraz sprawdzić, czy proces wzrostu zębów jest zakończony, a jeśli nie, to jak długo będzie jeszcze trwał. Wykonuje się również fotografie zewnątrz- i wewnątrzustne. Dopiero na podstawie tak szczegółowych badań, lekarz może opracować plan leczenia i określić siły, jakie będą działały na każdy ząb po założeniu aparatu.

Stałymi elementami aparatu są tzw. zamki i pierścienie. Zarówno zamków przyklejonych do zębów, ani trzymających całą konstrukcję pierścieni nie zdejmuje się w trakcie leczenia. Okresowo wymienia się tylko przymocowany do nich sprężysty łuk. Siła oddziaływania na zęby zależna jest od grubości łuku – im grubszy łuk, tym większa siła oddziaływania. W trakcie leczenia zakładane są również dodatkowe elementy, które pomagają przesuwać zęby w pożądanym – określonym przez lekarza – kierunku, bądź je rotują. Zęby stopniowo ulegają oczekiwanym przemieszczeniom, a ich układ zbliża się do idealnego łuku. Leczenie trwa około 2 lat i odbywa się pod nadzorem lekarza.

Aparat nie dostosowuje się sam automatycznie do zębów, a bez okresowej kontroli może nawet działać niekorzystnie. Na wizyty kontrolne należy obowiązkowo przychodzić w wyznaczonym terminie i przynosić ze sobą tzw. zewnątrzustne wyciągi, wyciągi gumowe, ruchome aparaty (o ile pacjent dodatkowo je posiada) oraz pastę i specjalistyczną szczoteczkę do zębów (jeśli jest potrzebny instruktaż). Podczas wizyty kontrolnej lekarz wykonuje czynności aktywujące i przysposabiające aparat do aktualnego stanu zębów.

Po zdjęciu aparatu stałego, prowadzone jest leczenie retencyjne, podtrzymujące osiągnięte wyniki leczenia, za pomocą tzw. retainera przylegającego do powierzchni językowej (wewnętrznej) zębów, płytki termoformowalnej lub innego aparatu zdejmowalnego.

• przez 2-4 dni po założeniu na zęby aparatu stałego mogą występować dolegliwości bólowe wszystkich zębów, głównie na nagryzanie; w związku z tym zalecana jest dieta płynna i półpłynna oraz ogólnodostępne środki przeciwbólowe (Apap, Panadol, Ibuprom, Cataflam i inne zawierające paracetamol, ibuprofen, diklofenak);

• przez kilka pierwszych dni od założenia aparatu mogą wystąpić otarcia i małe skaleczenia błony śluzowej warg oraz policzków, dopóki jama ustna nie przyzwyczai się do obecności nowych elementów. Zalecane jest wówczas stosowanie Solcoserylu dentystycznej pasty adhezywnej na podrażnione miejsca (dostępna jest w aptece bez recepty) oraz oklejanie drażniących zamków woskiem ortodontycznym (wosk nie jest dostępny w aptekach tylko w gabinecie ortodontycznym).

• LECZENIE APARATEM STAŁYM – dyskomfort
  W przypadku wyboru metody leczenia aparatem stałym, zaraz po założeniu aparatu lub kilka dni później (drugi, trzeci dzień) może pojawić się uczucie dyskomfortu, a nawet ból, szczególnie przy gryzieniu twardych pokarmów. Objawy te powinny jednak ustąpić w ciągu tygodnia od rozpoczęcia leczenia, a przyzwyczajenie się do aparatu zajmuje zwykle kilka dni. Wskazane jest ograniczenie się do spożywania miękkich pokarmów. Podobne odczucia, lecz o mniejszym natężeniu, mogą wystąpić po wizycie kontrolnej, na której dokonywana jest aktywacja aparatu stałego. Odstające elementy aparatu ortodontycznego mogą drażnić błonę śluzową policzków i warg, ale znakomitym remedium na tę uciążliwość jest specjalny wosk, który ortodonta przykleja do aparatu, a błona śluzowa szybko przyzwyczaja się do nowych warunków
  
  

  W przypadku przedłużających się dolegliwości bólowych zaleca się łagodne środki przeciwbólowe. Podczas całego leczenia ortodontycznego należy unikać pokarmów twardych, ciągnących się i lepkich.

  Pokarmy te mogą uszkodzić aparat, co wydłuża i komplikuje leczenie oraz utrudnić oczyszczanie zębów.

  Aparat stały estetyczny posiada zamki ortodontyczne, których wybór wiąże się z koniecznością ograniczenia spożywania mocnej kawy, herbaty, niektórych napojów (np. z czarnej porzeczki) i potraw oraz palenia papierosów. Produkty te sprzyjają tworzeniu się trudnego do usunięcia osadu.

• zalecane jest czyszczenie zębów 3-4 razy dziennie po głównych posiłkach, a po mniejszych przekąskach przepłukanie jamy ustnej wodą;
  
  
• do czyszczenia zębów zalecane są specjalne szczoteczki ortodontyczne, szczoteczki jednopęczkowe, specjalne nici dentystyczne oraz płukanki z fluorem (na wizycie, na której zakładany jest aparat, higienistka dokonuje instruktażu higieny jamy ustnej oraz sposobu zastosowania szczoteczek ortodontycznych oraz innych przyborów do higieny);
  
  
• skuteczne w czyszczeniu zębów poddawanych leczeniu ortodontycznemu są również irygatory. Są to urządzenia, z których wypływająca woda wypłukuje drobne resztki pokarmowe spod elementów aparatu, gdzie szczoteczka często nie dosięgnie. Woda wypływająca z irygatora dodatkowo masuje dziąsła. Jeśli aparat stały ma elementy umieszczone na podniebieniu, nie należy zapominać o ich systematycznym myciu;
  
  
• co 3-4 miesiące zalecane jest profesjonalne czyszczenie zębów ultradźwiękami przez wykwalifikowaną higienistkę w gabinecie ortodontycznym, piaskowanie oraz lakierowanie specjalnym preparatem z fluorem zabezpieczającym zęby przed próchnicą.

• przez okres leczenia aparatem stałym zaleca się unikania jedzenia słodyczy zwłaszcza lepkich i oklejających, tj. czekoladowych cukierków, toffi, krówek, miodu itp., oraz twardych pokarmów tj. grzanek, sucharów, spieczonych zapiekanek, orzechów, nasion, chipsów, twardych jabłek, marchwi i kalarepy w całości (zalecane jest pokrojenie na mniejsze kawałki), ponieważ mogą one oderwać z zębów zamki, ściągnąć pierścienie lub zdeformować metalowy łuk;
  
  
• zaleca się ograniczenie żucia gumy.

w przypadku odklejenia się zamka lub pierścienia, oderwane elementy nie wypadną z jamy ustnej, ponieważ przymocowane są do łuku specjalnymi ligaturami, ale mogą trochę przesuwać się i poruszać. Jeśli najbliższa wizyta kontrolna jest za 7-10 dni to zamek zostanie przyklejony na wizycie, jeśli termin wizyty jest odległy lub ruszający się zamek bardzo przeszkadza, prosimy o kontakt z gabinetem.

aparaty stałe mogą być niebezpieczne podczas uprawiania pewnych sportów tj. jazda na rowerze górskim, boks, sztuki walki, jazda na deskorolce. Zaleca się wówczas stosowanie szyn ochronnych